Giriş
Arkadaşlar, bugün biraz içimize dönelim: kendinize şu soruyu sormaktan çekinmeyin — “Ben gerçekten kontrol edebiliyor muyum yoksa yavaşça bir oyun, bir riske, bir tutkaya mı teslim oluyorum?” Bu soruyla yola çıkarak, dünya çapında ve Türkiye özelinde konuşulan bir konuya — yani kumar bağımlılığına — farklı açılardan bakacağız. Belki kendi hikâyenizden, belki bir tanıdığınızın sürecinden esinlenerek… Sahne aslında geniş: dijital ortamlar, sosyal çevremiz, kültürümüz, ekonomi… Hepsi bu sorunun içinde. Ve evet, kendi deneyimlerinizi paylaşmanız için sizi davet ediyorum.
Küresel Perspektif: Neler söylüyor veriler?
Öncelikle, bağımlılık olarak tanımlanan kumar davranışı yalnızca bireysel bir sorun değil — küresel çapta ciddi bir halk sağlığı meselesi. World Health Organization (WHO) verilerine göre dünya yetişkin nüfusunun yaklaşık %1,2’si kumar bozukluğu kriterlerini karşılıyor. ([Dünya Sağlık Örgütü][1]) Ayrıca, son analizler “riskli kumar davranışı” diye adlandırılan daha geniş bir grubun da var olduğunu gösteriyor: örneğin dünya çapında kumar oynayan yetişkinlerin yaklaşık %10–20’si ciddi risk altında. ([greo.ca][2])
Bu veriler bize şunu söylüyor: kumar bağımlılığı farklı kültürlerde farklı biçimlerde ortaya çıkıyor ama ortak bir insan hâliyle: kontrol kaybı, artan risk alma, gölgede kalan yalanlar ve artan yalnızlık.
Yerel Perspektif: Türkiye’de durum
Türkiye özelinde durum daha da dikkat çekici. Örneğin, gençler arasında online kumar oldukça artmış durumda. Yeşilay yetkilileri, özellikle dijital platformlarda erişimin artmasıyla bağımlılık başvurularında artış gördüklerini söylüyor. ([Daily Sabah][3]) Öyle ki, Türkiye’de bir dönem uyuşturucu bağımlılığı başvurularına göre daha fazla kumar bağımlılığı başvurusu olduğu belirtiliyor. ([Türkiye Today][4]) Ayrıca genç yetişkinlerde yalnızlık ve sosyal kopukluk gibi etkenlerin çevrimiçi kumar bağımlılığına katkı sağladığına dair araştırmalar da var. ([DergiPark][5]) Yerel kültürde “kumar” hâlâ bazen sosyal bir oyun, şans denemesi olarak görülse de — özellikle dijitalleşmeyle beraber — küçük bir eğlenceden öte ciddi bir tuzağa dönüşebiliyor.
“Kumar bağımlısı olduğumu nasıl anlarım?” – Belirtiler ve kendini değerlendirme
Şimdi işin en önemli kısmına gelelim: eğer içten içe “acaba” diyorsanız, hangi işaretleri göz önünde bulundurmalısınız?
Finansal ve davranışsal işaretler
Planladığınızdan çok daha fazla para yatırdığınız, kayıpları telafi etmek için daha yüksek risklere yöneldiğiniz. ([AddictionHelp.com][6])
Söz verdiğiniz halde kumar oynama sıklığını ya da miktarını kontrol edememe. ([healthyturkiye.com][7])
Para ya da kredi kartlarını kumar için kullanma, borçlanma ya da mali sorumlulukları aksatma. ([AddictionHelp.com][6])
Kumar hakkında gizleme, başkalarına yalan söyleme, sosyal olarak geri çekilme ya da öncelikleri kaybetme.
Duygusal ve sosyal işaretler
Kumar oynadıktan sonra suçluluk, pişmanlık ya da huzursuzluk hissetme; oyun dışında huzursuzluk yaşama. ([Worldmetrics][8])
Bu davranışı yalnızca “eğlence” ya da “şans denemesi” olarak görmemeye başlama; yani içsel olarak “tek seferlik olsun” diyememe.
Diğer insanlarla aranızda çatışmaların artması: partneriniz, aile bireyleriniz ya da arkadaşlarınız bu durumdan rahatsız olabilir.
Yalnızlık, izolasyon ya da başka davranışsal bağımlılıklar eşlik ediyorsa (örneğin bilgisayar bağımlılığı, oyun bağımlılığı) bu da bir alarm işareti olabilir. Türkiye’de gençlerde çevrimiçi kumar ve yalnızlık arasında belirgin bir ilişki olduğu gösterilmiş durumda. ([DergiPark][5])
Kültürel farklılıklar ve algılar
Her toplumda kumara bakış ve bağımlılığın stigması farklıdır. Bazı kültürlerde bahis, oyun, şans denemesi şeklinde normalleştirilirken; bazılarında gizli bir utanma ya da saklanma durumu vardır. Örneğin, gelişmiş dijital ekonomisi olan ülkelerde online kumar ve spor bahisleri yaygınlaşırken risk de artıyor. ([ValueWalk][9]) Türkiye’de ise hem geleneksel oyun kültürü hem de yeni dijital platformların etkisiyle “kaçış aracı” olarak kumarın görünme oranı artıyor. Bu kültürel bağlam, bağımlılığın tanınmasını ve yardım aramayı zorlaştırabiliyor: çünkü kimi zaman “benim için sadece şans denemesiydi” diyerek işin ciddiyetinin farkına varılmıyor.
Aynı zamanda küresel ölçekte, genç erkeklerin risk altında olduğu, çevrim içi ortamların daha bağımlılık yapıcı olduğu görülüyor. ([Worldmetrics][8]) Bu kültürel ve teknolojik bağlamlar, bağımlılığın ortaya çıkışını ve seyrini etkiliyor.
Ne yapılabilir? Ve topluluk olarak ne yapabiliriz?
Eğer yukarıdaki belirtilerden birkaçını kendi hayatınızda ya da bir tanıdığınızda fark ettiyseniz, yalnız değilsiniz — ve bu bir yardım çağrısıdır.
Kendinize karşı dürüst olun ve “ben bunu kontrol edemiyorum” diyebilecek cesareti kendinizde bulun.
Bir günlük tutun: ne zaman, ne kadar, hangi duyguyla kumar oynadığınız; kayıplarınız, kazançlarınız, hisleriniz ne oldu. Bu içsel farkındalığı artırır.
Aile ve arkadaş çevrenizi dahil edin: konuşun, paylaşın, gizlemeden ya da utanmadan. Topluluk bu süreçte çok önemli.
Profesyonel destek alın. Türkiye’de Yeşilay gibi kurumlar var — destek hattı, rehberlik hizmetleri mevcut. ([ODAAT Gambling Awareness][10])
Trigger’larınızı tanıyın: dijital bahis reklamları, “hızlı para” vaatleri, yalnızlık, stres. Bunların farkına çıkmak büyük adım.
Topluca konuşalım: Bu konu hâlâ biraz “görünmez” kalıyor. Siz de kendi deneyiminizi, düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz — belki bir arkadaşınız “ben de aynıyım” der ve beraber çıkış yolu bulursunuz.
Sonuç
Kumar bağımlısı olduğumu nasıl anlarım? sorusu kolay bir soru değil — ama açıklaması da olmaması gereken bir soru. Küresel veriler gösteriyor ki bu sorun yalnızca bireysel değil: teknolojik, kültürel, ekonomik katmanlarla iç içe. Türkiye’de de durum hızla değişiyor ve gençler, dijital ortamlar üzerinden daha fazla risk altında. Belirtileri gözden geçirdik, şimdi sırada sizin adımınız var: “ben” diyebilmek, paylaşabilmek, topluluk olarak destek olmak.
Eğer bu yazı size bir şey hissettirdiyse — emin olun yalnız değilsiniz. Bekleyen değil, birlikte ilerleyen bir süreç mümkün. Davet ediyorum: Düşüncelerinizi, hislerinizi paylaşın, bu yolda birbirimize ışık olalım.
[1]: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/gambling?utm_source=chatgpt.com “Gambling – World Health Organization (WHO)”
[2]: https://www.greo.ca/Modules/EvidenceCentre/files/Tran%20et%20al%20%282024%29_The%20prevalence%20of%20gambling%20and%20problematic%20gambling_final.pdf?utm_source=chatgpt.com “Global prevalence of gambling and problem gambling among adults and …”
[3]: https://www.dailysabah.com/turkiye/online-gambling-addiction-hits-turkiye-harder-yesilay-warns/news?utm_source=chatgpt.com “Online gambling addiction hits Türkiye harder, Yeşilay warns”
[4]: https://www.turkiyetoday.com/turkiye/gambling-addiction-surpasses-drug-addiction-in-turkiye-94390/?utm_source=chatgpt.com “Gambling addiction surpasses drug addiction in Türkiye”
[5]: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3211691?utm_source=chatgpt.com “THE RELATIONSHIP OF ONLINE GAMBLING ADDICTION AND … – DergiPark”
[6]: https://www.addictionhelp.com/gambling/statistics/?utm_source=chatgpt.com “Gambling Addiction – Gambling Prevalence & Demographics (2025)”
[7]: https://healthyturkiye.com/gambling-addiction-treatment-turkey?utm_source=chatgpt.com “Gambling Addiction Treatment in Turkey | Healthy Türkiye”
[8]: https://worldmetrics.org/online-gambling-addiction-statistics/?utm_source=chatgpt.com “Online Gambling Addiction Statistics Statistics: Market Data Report 2025”
[9]: https://www.valuewalk.com/igaming/gambling-addiction-statistics/?utm_source=chatgpt.com “Gambling Addiction Statistics: Global Trends, Prevalence & Risks”
[10]: https://www.odaatgamblingawareness.com/resources-list/turkey?utm_source=chatgpt.com “Turkey – ODAAT Gambling”